Syndroom van Sjögren

Bij het syndroom van Sjögren, vernoemd naar een Zweedse oogarts, ontstaan er spontaan ontstekingen in de speeksel- en traanklieren. Het syndroom van Sjögren komt bij ongeveer 50 op de 100.000 mensen voor en vaker bij vrouwen tussen de 30 en 60 jaar.

Mensen met het syndroom van Sjögren hebben soms ook andere reumatische aandoeningen, zoals reumatoïde Artritis, systemische sclerose of SLE.

Oorzaak

Bij het syndroom van Sjögren maakt het afweersysteem afweerstoffen aan tegen het eigen lichaam. Dit noemen we auto-antistoffen. Hoewel er veel onderzoek wordt gedaan, is het niet precies bekend waarom het afweersysteem ontstekingen veroorzaakt in speeksel- en traanklieren en de andere weefsels. Onderzoek toont wel aan dat erfelijke aanleg, geslacht en omgevingsfactoren een rol spelen bij het ontstaan van het syndroom van Sjögren.

Symptomen

Mensen met het syndroom van Sjögren kunnen de volgende klachten ervaren:

• Droge ogen en mond.
• Opgezwollen wang door opgezette speekselklieren.
• Ontstekingen in andere weefsels en gewrichten, zoals de vingers en huid. Ontstekingen in de longen, zenuwen of bloedvaten komen minder vaak voor, maar zijn wel ernstiger.
• Witte, blauwe of rode, pijnlijke of gevoelloze vingers en/of tenen. Vaak als reactie op kou. Dit noemen we het fenomeen van Raynaud.
• Bloedarmoede of tekort aan witte bloedcellen.
• Chronische vermoeidheid.
• Chronisch gegeneraliseerd pijnsyndroom.
• 5% van de mensen met het syndroom van Sjögren ontwikkelt een vorm van non-Hodgkin lymfoom, vaak in een klier in de wang.

Diagnose

Om het syndroom van Sjögren vast te stellen, luistert de reumatoloog naar uw klachten en doet lichamelijk onderzoek. 

Via een bloedonderzoek stelt de reumatoloog vast of er sprake is van verhoogde ontstekingswaardes, zoals BSE en CRP. Het bloedonderzoek toont ook aan of er auto-antistoffen, zoals ANA, anti-SSA en anti-SSB, in het bloed aanwezig zijn. Als er een tekort is in de bloedcellen, dan blijkt dit ook uit het bloedonderzoek.

Daarnaast doet de reumatoloog een urineonderzoek om vast te stellen of er sprake is van een ontsteking in de nieren.

Afhankelijk van de klachten, betrekt de reumatoloog andere artsen bij de diagnose, zoals een dermatoloog, internist, neuroloog of oogarts. De tandarts en mondhygiënist zijn belangrijk om tandbederf op tijd aan te pakken.  

Behandeling

De behandeling van het syndroom van Sjögren bestaat uit:

• Medicijnen tegen ontstekingen, bijvoorbeeld hydroxychloroquine (plaquenil), Prednison en andere DMARD’s. De meeste DMARD’s en prednison kunnen de weerstand verminderen, waardoor de kans op infecties iets kan toenemen.
• Lichaamsbeweging om de hart-, long- en spierconditie te verbeteren, zodat klachten van spierpijn en vermoeidheid afnemen.  
• Oogdruppels en ooggels om droge ogen te verlichten.
• Regelmatig water drinken om een droge mond tegen te gaan. Dranken met zuren of suikers worden afgeraden, omdat deze de tanden sneller bederven.