Bloedonderzoek - auto-antistoffen

Om ons te beschermen, maakt het lichaam antistoffen aan tegen schadelijke bacteriën of virussen van buitenaf. Soms maakt het lichaam ook antistoffen aan tegen bacteriën die van nature in het lichaam aanwezig zijn. Deze antistoffen noemen we auto-antistoffen (auto betekent ‘zelf’). Auto-antistoffen kunnen een rol spelen bij ontstekingsziektes waarbij het lichaam ontstekingen maakt tegen eigen weefsels (auto-immuunziektes). Deze ontstekingen kunnen zich richten tegen één orgaan of op verschillende plekken in het lichaam ontstaan. Ook gezonde mensen kunnen antistoffen in hun bloed hebben.

Als de reumatoloog vermoedt dat u een vorm van ontstekingsreuma heeft waarbij auto-antistoffen een rol spelen, dan volgt er een bloedonderzoek. Er zijn veel verschillende auto-antistoffen. De auto-antistoffen die een rol spelen bij reumatische ontstekingsziektes zijn:

• Reumafactor
• Anti-CCP antistoffen
• ANA
• Anti-dsDNA antistoffen
• ENA
• ANCA

Reumafactor

Reumafactor richt zich tegen bepaalde antistoffen in ons lichaam (immuunglobuline G). Bij ongeveer 80% van de patiënten met reumatoïde artritis is de reumafactor in het bloed aanwezig. Daarnaast komt de reumafactor ook voor bij Sjögren’s syndroom, SLE en systemische sclerose. 

Anti-CCP antistoffen

Anti-CCP antistoffen richten zich tegen bepaalde lichaamseigen eiwitten (cyclische gecitrullineerde peptiden (CCP)). Ongeveer 60% van de patiënten met reumatoïde artritis heeft anti-CCP antistoffen. Roken vergroot de kans op anti-CCP antistoffen en daarmee ook de ontwikkeling van reumatoïde artritis. Ook erfelijkheid speelt een belangrijke rol bij de aanmaak van anti-CCP antistoffen.

ANA

Anti-nucleaire antistoffen (ANA) richten tegen onderdelen van de eigen celkern. Bij patiënten met  Sjögren’s syndroom, SLE of systemische sclerose kunnen ANA in het bloed aanwezig zijn.

Anti-dsDNA antistoffen

Anti-dsDNA antistoffen richten zich tegen het DNA. Bij meer dan 95% van de patiënten met SLE zijn anti-dsDNA antistoffen in het bloed aanwezig. 

ENA

ENA staat voor extraheerbare nucleaire antigenen. Dit zijn delen van de celkern die verder worden onderzocht als er ANA in het bloed aanwezig zijn. Dit komt voor bij patiënten met systemische sclerose en  Sjögren’s syndroom.  

ANCA

ANCA staat voor antineutrofiele cytoplasmatische antistoffen. Deze auto-antistoffen richten zich tegen bestanddelen van witte bloedcellen. ANCA zijn kenmerkend voor een vorm van bloedvatontsteking, die daarom ANCA-geassocieerde vasculitis wordt genoemd.