Urinesediment

Microscopisch urine onderzoek, bloedcellen, epitheelcellen, cilinders, kristallen, bacteriën, gist

• Bij voorkeur een tweede ochtendurine die mid-stream is opgevangen in alleen daarvoor bestemde potjes te herkennen aan de rode dop!
• Urinesediment kan niet "los" aangevraagd worden. Er vindt altijd een screening vooraf plaats.

Dagelijks

Streekziekenhuis Koningin Beatrix

Certificering:
ISO15189_RvA_Testen_M020_CH.KCA.09

Indicatie: vervolgonderzoek na een positief uitgevallen screening van de urine met behulp van een teststrip

Geringe aantallen erytrocyten en leukocyten zijn fysiologisch (zie referentiewaarden) te noemen. Doordat leukocyten, in tegenstelling tot erytrocyten, vanuit de bloedbaan makkelijk door de glomerulusmembraan en de tubuluswand in de urine overgaan, is de verhouding leukocyten ten opzichte erytrocyten in urine duidelijk hoger dan in bloed.

De aanwezigheid van leukocyten duidt veelal op een urineweginfectie. Leukocyturie bij urineweginfecties gaat meestal gepaard met bacteriurie. Leukocyturie zonder bacteriurie wordt gezien bij nierstenen, papilnecrose (diabetes mellitus, sikkelcelanemie, tuberculose, cystenieren). De aanwezigheid van leukocytencilinders is een sterke aanwijzing voor pyelonefritis, maar wordt ook gezien (in geringere mate) bij glomerulaire en tubulaire aandoeningen.

Hematurie kan een renale (glomerulonefritis), een postrenale (met name blaas- of prostaatcarcinomen, nierstenen of infectie van de urinewegen) of een extrarenale oorzaak hebben (stollingsdefect, geneesmiddelen). In veel gevallen is geen oorzaak voor de (micro)hematurie te vinden.
Voor nadere diagnostiek naar hematurie (urologisch/nefrologisch) dient “dysmorfe erytrocyten in urine” te worden aangevraagd, zie verder "dysmorfe erytrocyten urine" in de labgids.

Cellen afkomstig van de verschillende epitheel in de urinewegen zijn normaal terug te vinden in het sediment. Grotere aantallen epitheelcellen, anders dan plaveiselcelepitheel, duiden op een aandoening. Grote aantallen rondepitheel wijzen op degeneratie van tubuli. Dit kan worden veroorzaakt door intoxicaties (lood, cadmium), maar ook door virushepatitis of cytomegalie.
Ook kunnen zich in het sediment, vooral bij lagere zuurgraad en een hoge osmolaliteit, elementen bevinden die zijn gevormd in het lumen an de niertubuli, zoals hyaline cilinders. In deze cilinders kunnen epitheelcellen in meer of minder gedegenereerde vorm zijn opgenomen (epitheel-, korrelcilinders). Korrelcilinders worden gewoonlijk gezien als tevens proteïnurie en leukocyturie aanwezig zijn.
Cilinder met andere ingevangen elementen (erytrocyten, leukocyten) of celafbraakmateriaal duiden altijd op een aandoening. Allerlei chemische verbindingen kunnen fysiologisch in wisselende concentraties worden uitgescheiden in verschillende verschijningsvormen. Slechts enkele kristalvormen zijn vermeldenswaard (cholesterol, cystine, leucine, tyrosine, 2,8-dihydroxyadenine. 

Streekziekenhuis Koningin Beatrix