Schouderprothese

Eén op de vijf Nederlanders heeft weleens last van de schouder. Sommige mensen komen in aanmerking voor een kunstgewricht (prothese). In Nederland worden ongeveer 3500 schouderprothesen per jaar geplaatst.

De schouder

De schouder bestaat uit verschillende delen:

• Schouderkop op de bovenarm
• Schouderkom aan het schouderblad
• Sleutelbeen
• Schouderblad met aan de bovenkant het schouderdak
• Gewrichtskapsel
• Rotator-cuff; spieren en pezen rondom de schouder. Deze zorgen er samen voor dat de arm bijna alle kanten op kan bewegen en dat de kop op zijn plaats blijft.

Redenen voor een prothese

Uw orthopedisch chirurg bespreekt met u of u voor een prothese in aanmerking komt. En houdt daarbij bijvoorbeeld rekening met uw leeftijd en of u nog andere ziekten heeft. De belangrijkste redenen voor een schouderprothese zijn:

• Slijtage van de schouder (artrose)
• Gebroken schouder
• Onherstelbare scheur in de rotator-cuff

U krijgt eventueel een schouderprothese als de behandeling zonder operatie niet helpt. Een schouderprothese plaatsen is dus de laatste stap. Het doel is om de pijn te verminderen en de beweging van de schouder te verbeteren.

Soorten schouderprothesen

Gewone schouderprothese
Deze heet ook anatomische schouderprothese. De kop en de kom worden vervangen door een kop van metaal en een kom van kunststof. Deze prothese gebruiken we vooral bij patiënten met een versleten schouder zónder scheuren in de pezen en spieren er omheen (rotator cuff). De spieren en pezen zijn nog goed en de kop blijft daarmee op zijn plaats.

Afbeelding: Gewone schouderprothese

Omgekeerde schouderprothese
Deze heet ook reversed schouderprothese. De kop komt op de plaats van de kom en het kommetje op de plaats van de kop. Ook hier is de kop van metaal. Het kunststof kommetje zit vast aan een metalen steel die vastgroeit, of met botcement wordt geplaatst in de bovenarm. Deze prothese gebruiken we als niet alleen het gewricht, maar óók de spieren en pezen er omheen (rotator cuff) beschadigd zijn. Door kop en kom te wisselen, verplaatsen we het draaipunt in de schouder. De rotator cuff is dan niet meer nodig om de kop van de schouder op zijn plaats te houden. Een andere spier op de schouder kan de arm dan alsnog omhoog brengen. 

Daarnaast plaatsen we de omgekeerde schouderprothese bij een gebroken schouderkop.

Afbeelding: Omgekeerde schouderprothese

De operatie

De operatie vindt plaats onder algehele narcose met een zenuwverdoving. De operatie duurt ongeveer 60 tot 90 minuten.

De orthopedisch chirurg maakt een snee van 10-15 cm vanaf de schouder richting de bovenarm. Afhankelijk van de operatietechniek, zit de snee wat meer aan de voorkant, of juist aan de buitenkant van de bovenarm.

De orthopedisch chirurg verwijdert de kop en kom van uw schouder en zet de prothese daarvoor in de plaats. Als de prothese stevig genoeg zit, gebruikt de orthopedisch chirurg geen botcement. Is dat niet het geval dan gebruikt de arts wél botcement. 

Herstel na de operatie
De meeste mensen blijven 1 tot 2 dagen in het ziekenhuis. In de eerste weken na de operatie kan de schouder pijn doen. Daarna wordt de pijn duidelijk minder. De pijn komt deels door de zwelling. Dit kan enkele maanden duren. U krijgt pijnstillers tegen de pijn. Deze kunt u afbouwen als de pijn afneemt.

In het ziekenhuis krijgt u al fysiotherapie. De fysiotherapeut beweegt  dan uw arm. Als u weer thuis bent, krijgt u fysiotherapie bij u in de buurt. Na een aantal weken mag u de arm weer actief bewegen, maar nog niet belasten (tillen en steunen).

Afhankelijk van het type prothese zit uw arm de eerste twee tot zes weken dag en nacht in een draagdoek. De wond sluiten we met een oplosbare hechting.

Ongeveer zes weken na de operatie heeft u een afspraak op de polikliniek orthopedie. Dan hoort u hoeveel u het schoudergewricht mag bewegen en belasten. De totale revalidatie duurt zes tot negen maanden. Meestal is na 1 jaar de definitieve situatie bereikt.

Resultaat

Patiënten zijn over het algemeen tevreden met de prothese. Ze hebben veel minder pijn en kunnen na de operatie hun arm beter gebruiken. Wat u van de operatie mag verwachten, is voor een groot deel afhankelijk van uw wensen: bespreek dit met uw orthopedisch chirurg. 

Met een schouderprothese kan de arm niet meer maximaal omhoog (armen langs de oren). Hoever u kunt bewegen na de operatie is niet te voorspellen. De meeste mensen kunnen hun hand wel weer achter het hoofd brengen. Voor sommigen is het lastig om de arm achter de rug te brengen.


Bron: www.zorgvoorbeweging.nl van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV). Illustraties door: Myrthe Boymans.