Jicht

Jicht is een vorm van artritis, waarbij er sprake is van teveel urinezuur in het bloed. Na verloop van tijd stapelen de urinezuurkristallen zich op. Deze kunnen neerslaan in gewrichten, pezen en slijmbeurzen, maar ook in de huid en de urinewegen. Het lichaam kan hierop reageren met een ontstekingsreactie, zoals een gewrichtsontsteking of een peesontsteking.

Jicht komt bij één tot twee procent van de volwassenen voor en vaker bij mannen dan bij vrouwen.

Oorzaak

Jicht ontstaat doordat urinezuurkristallen in het bloed zich opstapelen en neerslaan in de gewrichten, pezen en slijmbeurzen. Daardoor kan er een ontstekingsreactie ontstaan.  

Verschillende factoren spelen een rol bij het ontstaan van jicht, zoals:

• erfelijke aanleg
• veel eiwitrijke voeding zoals vlees en peulvruchten
• alcoholgebruik
• verminderde nierfunctie
• medicijngebruik, zoals plasmiddelen of chemotherapie.

Een verhoogde urinezuurwaarde betekent niet automatisch dat er jicht ontstaat, maar de kans op jicht neemt dan wel toe. 

Symptomen

Bij een ‘acute aanval’ van jicht wordt het gewricht in een paar uur tijd zeer pijnlijk, dik en rood. Deze heftige ontsteking zakt vaak na een paar dagen tot een week weer af. Meestal ontstaan deze aanvallen in de grote teen, de wreef, de enkel of de knie. Maar jicht kan in elk gewricht (pees of slijmbeurs) ontstaan. De aanvallen komen vaak terug. Meestal worden de aanvallen na verloop van tijd erger: vaker, langer en op meerdere plaatsen tegelijkertijd.

Er kan ook chronische gewrichtsontsteking ontstaan in één of meerdere gewrichten. Dit is minder pijnlijk en het gewricht wordt niet rood. Andere klachten bij jicht zijn:

• nierstenen
• bultjes in de huid (tophus), veroorzaakt door urinezuurophopingen.

Diagnose

De diagnose jicht wordt vaak door de huisarts gesteld. De huisarts luistert naar uw klachten en doet lichamelijk onderzoek en vraagt of jicht vaker voorkomt in uw familie. 

Als de huisarts twijfelt over de diagnose, kan de reumatoloog onderzoek doen naar urinezuurkristallen in het gewrichtsvocht. De reumatoloog prikt dan met een holle naald in een gewricht waar ontsteking zit (of heeft gezeten) en neemt beetje vocht af. Het gewrichtsvocht wordt onder de microscoop onderzocht op kristallen.

Bij twijfel over de diagnose kan de arts met een speciale CT-scan onderzoeken of er ophopingen van urinezuurkristallen zijn. Soms worden röntgenfoto’s gemaakt om te onderzoeken of er gewrichtsbeschadigingen door jicht zijn ontstaan. 

Behandeling

De behandeling van jicht kan bestaan uit:

• Leefstijladviezen, zoals een gezond gewicht, minder eiwitrijke voeding, minder alcohol, stoppen met roken en meer bewegen.
• Algemene ontstekingsremmers, zoals NSAID’s of prednison (bij een acute jichtaanval).
• Urinezuur-verlagende therapie (bij chronische jicht)

Jicht gaat vaak samen met risicofactoren voor hart- en vaatziekten, zoals verhoogde bloeddruk, verhoogd cholesterol, suikerziekte en overgewicht. Het is daarom belangrijk de bloeddruk, bloedsuiker en het cholesterol regelmatig bij de huisarts te laten controleren en zo nodig te behandelen.

Meer informatie over urinezuur-verlagende therapie vindt u in de folder ‘jicht’.