Heupprothese

Het heupgewricht is een kogelgewricht. De kop van het dijbeen draait als een ronde kogel soepel in de kom van het bekken. Dat is mogelijk doordat op de kop én in de kom een laag kraakbeen zit. Kraakbeen is een glad, verend weefsel.

Het plaatsen van een heupprothese (een nieuwe heup) is een effectieve behandeling voor mensen met een versleten heup, dijbeenhalsbreuk of een verstoorde doorbloeding van de heupkop. Bij lichte slijtage aan de heup is een operatie vaak niet nodig. Behandeling door de fysiotherapeut is dan meestal voldoende.

Heupprothese

Er zijn verschillende redenen om een heupprothese te plaatsen. Deze komen het meeste voor:

• Artrose of ‘slijtage’;
• Dijbeenhalsbreuk, bijvoorbeeld door een val of osteoporose (botontkalking);
• Verstoorde bloeddoorstroming van de heupkop, bijvoorbeeld door medicijngebruik of alcohol- en drugsgebruik.

Een totale heupprothese is een kunstgewricht dat de kop en de kom van de heup vervangt. Het bestaat uit twee delen. Het eerste deel is een metalen pen, met een kogelvormig uiteinde. Dit deel komt op de plaats van de versleten heupkop. De heupkom wordt vervangen door een deel dat precies om de metalen kop past.


Afbeelding: Heup en heupprothese

Soorten heupprotheses
Er zijn verschillende soorten heupprotheses. Deze verschillen in de manier waarop ze worden vastgemaakt aan het bot. Het is onder andere afhankelijk van uw leeftijd en conditie welk type prothese het meest geschikt is.

• Bij een gecementeerde prothese wordt de prothese met botcement in het bot verankerd.
• Bij een ongecementeerde prothese wordt een ingroeiprothese gebruikt. Deze prothese is gemaakt van titanium. Het voordeel van deze prothese is dat het stevig in het bot kan vastgroeien.

De levensduur van een heupprothese
De levensduur van een heupprothese is onder andere afhankelijk van uw activiteiten: hoe actiever u bent, hoe korter de prothese meegaat. Bij normaal gebruik, kan een heupprothese zeker 15 jaar meegaan. 

De kunstheup is eventueel te vervangen. Hiervoor is een grotere operatie nodig. Slijtage van de prothese komt nauwelijks voor. De levensduur van de prothese wordt in het algemeen beperkt doordat één van de onderdelen los gaat zitten. Soms gebeurt dit na tien of vijftien jaar, soms helemaal niet. Bij klachten is het daarom belangrijk een afspraak te maken, zodat er een nieuwe röntgenfoto van de heup kan worden gemaakt.

De operatie

Tijdens een operatie vervangt de orthopedisch chirurg het aangetaste heupgewricht door een kunstgewricht (een prothese). Er zijn verschillende operatietechnieken voor het plaatsen van een heupprothese. De plaats van de snede, en dus van het latere litteken, hangt af van deze techniek. Uw orthopedisch chirurg vertelt u meer over de techniek die hij gebruikt.

Nadat de orthopedisch chirurg een snee heeft gemaakt, maakt hij het gewrichtskapsel open om de heupkop uit de kom te halen. Vervolgens wordt de kom schoongemaakt. In de heupkom wordt een kom geplaatst. Daarna wordt in het bovenbeen een metalen pen geplaatst waarop een kop is vastgemaakt die precies in de kom past. Het gehele heupgewricht wordt dus vervangen door een kop en kom die precies in elkaar passen. Als de kop in de kom is gezet, worden de gewrichtsbanden, de spieren en de huid weer op hun oorspronkelijke plaats gelegd en gehecht.

De operatie duurt ongeveer 45 tot 90 minuten. Het litteken zit aan de zijkant, voorkant of achterkant van de heup en is ongeveer 15-20 cm lang.

Na de operatie
Na de operatie begint u zo snel mogelijk met revalideren. Bij de oefeningen in bed en het leren lopen krijgt u hulp van de fysiotherapeut. U leert eerst lopen met een looprekje en daarna met krukken. De fysiotherapeut leert u verder hoe u het beste weer kunt staan, opstaan, liggen en zitten. Na ontslag krijgt u ook nog fysiotherapie.

Resultaat 

Wat u van de operatie mag verwachten, is voor een groot deel afhankelijk van uw wensen. Bespreek dit met uw orthopedisch chirurg. Veel mensen met een heupprothese voelen zich na de operatie veel beter dan daarvoor. Vaak is de pijn verdwenen, maar een deel van de pijn kan ook blijven bestaan.

Had u een dijbeenhalsbreuk, dan kunt u erop rekenen dat u uw heup na 3 maanden weer min of meer kunt gebruiken zoals voor de breuk. In totaal duurt de revalidatieperiode ongeveer een jaar.

Had u last van slijtage in uw heup, dan zal de pijn in uw heup direct na de operatie al sterk verminderen. Soms is uw heup de eerste maanden nog een beetje gevoelig door de operatie. Deze veranderingen in gevoel hebben invloed op uw manier van lopen. Uw spieren hebben tijd nodig om zich aan de nieuwe situatie aan te passen. 
Na een jaar is meer dan 90% van de patiënten tevreden over het resultaat.

Ziekenhuischeck

De website www.ziekenhuischeck.nl geeft de kwaliteit en behandelresultaten voor heupslijtage weer van het Streekziekenhuis Koningin Beatrix. U kunt de resultaten ook vergelijken met andere ziekenhuizen.

Een deel van de informatie op deze pagina komt van www.zorgvoorbeweging.nl van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV). Illustraties door: Myrthe Boymans.