Lees voor

Artrose van de knie

Bij artrose van de knie is er sprake van kraakbeenslijtage. Pijn in uw knie, voortdurend aanwezig of alleen als u beweegt, kan wijzen op artrose. Bijkomende klachten kunnen zijn dat uw knie ook ’s nachts pijn doet en dat hij kraakt bij beweging.

Wat is artrose?

Artrose is een aandoening van het kraakbeen in gewrichten. In een gewricht komen twee of meer botten samen. Die botten zijn voorzien van een laagje glad kraakbeen, zodat ze soepel kunnen bewegen ten opzichte van elkaar. Opzich is het normaal dat met het toenemen van de leeftijd kraakbeen in een gewricht van dikte en samenstelling verandert. Bij artrose echter treedt overmatige slijtage op van het kraakbeen. Het gladde oppervlak wordt dun, brokkelig en/of het kraakbeen verdwijnt helemaal. Het lichaam kan dit niet meer repareren.

Er zijn drie oorzaken van artrose:

De kraakbeenlaag van het gewricht slijt door onbekende oorzaak. Hierdoor wordt deze laag met kraakbeen op het botuiteinde dunner en uiteindelijk komt het onderliggende bot (gedeeltelijk) bloot te liggen. Deze vorm van artrose komt het meest voor bij mensen van middelbare leeftijd of ouder.
Een ontstekingsreactie van het gewricht kan het kraakbeen aantasten, bijvoorbeeld bij reumatoïde artritis. Ook hierdoor wordt de kraakbeenlaag op het botuiteinde dunner of de laag verdwijnt geheel. Dit kan op iedere leeftijd voorkomen. Meestal worden beide knieën aangetast en de kans bestaat dat ook in andere gewrichten artrose zal ontstaan.
Artrose kan ook ontstaan na een andere aandoening, zoals een botbreuk, meniscusscheur of een bandletsel. Het kraakbeen kan rechtstreeks beschadigd raken, of bijvoorbeeld door een andere manier van bewegen extra snel slijten. Dit heet ‘posttraumatische artrose’ en kan jaren na die andere aandoening alsnog optreden.

Beschadigd kraakbeen herstelt nauwelijks. Wanneer de kraakbeenlaag dunner wordt of verdwijnt, bewegen de botuiteinden in een gewricht niet meer soepel langs en over elkaar. Er is toenemende wrijving tussen de botten en dat doet pijn. Ook kunnen ruwe uitsteeksels ontstaan op het bot. Er kan zich vocht ophopen in het gewricht en de omliggende weefsels – vandaar de zwelling. Zowel de pijn als de zwelling maken bewegen moeilijk.

Wat zijn de klachten bij een artrotische knie?

Als u tijdens het lopen of lang staan veel pijn heeft, kan dat op een beschadigde (artrotische) knie wijzen. Ook als u opstaat, voelt u pijn (de zogenoemde startpijn). De pijn wordt meestal geleidelijk erger, maar kan ook plotseling optreden. Pijn en zwelling zijn het hevigst in de ochtend en na een periode van rust. Ook kan de knie zwak aanvoelen, waardoor u door uw knie kunt zakken. Veel mensen stellen dat weersveranderingen ook effect hebben op de pijn.

Hoe wordt artrose vastgesteld?

Wanneer u en uw huisarts het nodig vinden, maakt u een afspraak bij de orthopedisch chirurg. Hij vraagt allereerst naar uw ziektegeschiedenis (anamnese) en hij zal een lichamelijk onderzoek doen. De volgende onderwerpen kunnen hierbij naar voren komen:

Wanneer is de pijn begonnen? Is de pijn ’s nachts erger? Is er verergering of misschien juist vermindering van de pijn wanneer u uw been buigt? Is de pijn constant, of komt en gaat deze?
Heeftt u wel eens een blessure gehad aan uw knie? Wat voor blessure? Wanneer was dit? Hoe is deze behandeld?
Heeftt u pijn in een of beide knieën? Waar bevindt zich de pijn?
Gebruikt u medicijnen?

Uw arts kijkt ook naar uw manier van lopen, de bewegingsmogelijkheden van uw knie en de zwelling en gevoeligheid van het gewricht. Een röntgenfoto kan aantasting van het kniegewricht tonen. Een bloedonderzoek en andere aanvullende onderzoeken kunnen nodig zijn, bijvoorbeeld om reumatoïde artritis uit te sluiten.

Wat zijn de behandelingsmogelijkheden?

Bij milde artrose is het nog niet nodig om operatief in te grijpen. Uw arts kan u dan het volgende adviseren:

Pas uw leefgewoonten aan. Dat is nodig wanneer u overgewicht heeft en/of niet of niet voldoende beweegt.
Wees actief, maar ontzie uw knie. Dus: zwemmen of fietsen in plaats van hardlopen en springen. Beperk activiteiten die uw klachten kunnen verergeren, zoals traplopen.
Doe oefeningen om de mobiliteit en soepelheid van uw knie te verhogen en de spieren van uw been te versterken.
Maak gebruik van hulpmiddelen om uw knie te ontzien. Denk hierbij aan een stok, aangepaste schoenen, een brace of een bandage.
Voor artrose van de knie kunnen verschillende pijnstillers worden gebruikt. Omdat niet iedereen hetzelfde op medicijnen reageert, zal de orthopedisch chirurg u adviseren welk middel voor u geschikt is.

Oefentherapie

Het kan zijn dat uw behandelend arts u adviseert om oefentherapie te volgen bij een fysiotherapeut. De orthopeden van het SKB hebben samen met een aantal sportfysiotherapeuten een speciaal oefenprogramma opgesteld voor de behandeling van knie artrose. Van de oefeningen die bij dit oefenprogramma horen, zijn filmpjes gemaakt.

Klik op de plaatjes hieronder om de oefeningen te zien.

Oefening 1: Knie strekken vanuit langzit